Trong báo cáo quý III/2024, Bộ Xây dựng nhận định giá bất động sản tại Hà Nội, TP.HCM và nhiều khu vực khác vẫn có xu hướng tăng, chủ yếu diễn ra cục bộ tại một số khu vực và phân khúc, ảnh hưởng đến mặt bằng giá chung trên thị trường. Bộ đã chỉ ra bốn nguyên nhân chính góp phần thúc đẩy giá bất động sản leo thang.
Nguyên nhân thứ nhất: Tăng chi phí đất đai và kết quả đấu giá đất cao
Bộ Xây dựng giải thích rằng, giá bất động sản tăng do chi phí đất đai ngày càng đắt đỏ, đặc biệt khi nhiều địa phương áp dụng phương pháp tính giá đất và bảng giá đất mới. Tại một số nơi, đấu giá quyền sử dụng đất có kết quả cao gấp nhiều lần so với giá khởi điểm, đẩy mặt bằng giá cả khu vực lên cao. Bộ lưu ý rằng việc quản lý đấu giá tại một số địa phương chưa hiệu quả, dẫn đến hiện tượng một số nhóm đầu cơ liên kết để đẩy giá, thậm chí có trường hợp “bỏ cọc” sau khi trúng đấu giá nhằm tạo giá ảo, khiến giá bất động sản lân cận tăng, gây khó khăn cho các dự án nhà ở mới và làm tăng chi phí triển khai cho doanh nghiệp.
Nguyên nhân thứ hai: Đầu cơ và thao túng thị trường
Bên cạnh đó, sự xuất hiện của các nhóm đầu cơ và các môi giới không chuyên nghiệp cũng làm giá bất động sản bị đẩy lên cao. Bộ Xây dựng nhấn mạnh, những cá nhân này thường lợi dụng tâm lý đám đông, thiếu hiểu biết của một số người dân để thao túng giá bằng cách tạo giá ảo. Hiện tượng này không chỉ ảnh hưởng đến sự minh bạch mà còn gây tổn thất cho người mua, làm giảm niềm tin vào thị trường. Bộ đã yêu cầu thắt chặt quản lý và xử lý các hành vi vi phạm để bảo vệ người tiêu dùng và ổn định thị trường bất động sản.
Nguyên nhân thứ ba: Thiếu hụt nguồn cung nhà ở
Nguồn cung nhà ở, đặc biệt là phân khúc giá bình dân và trung cấp, vẫn không đáp ứng được nhu cầu của người dân, đặc biệt tại các thành phố lớn. Bộ Xây dựng chỉ ra rằng, doanh nghiệp bất động sản đang gặp khó khăn trong việc thực hiện các thủ tục pháp lý, từ xác định giá đất, giải phóng mặt bằng, đến giao đất. Nguồn vốn tín dụng bị thắt chặt, cùng với các rào cản trong việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp, khiến nhiều dự án phải tạm dừng hoặc giãn tiến độ, gây ra tình trạng thiếu nguồn cung trầm trọng tại các đô thị lớn.
Mặc dù Luật Đất đai 2024, Luật Nhà ở 2023, và Luật Kinh doanh bất động sản 2023 đã được ban hành và có hiệu lực, giúp tháo gỡ nhiều vướng mắc về thể chế và quy định pháp luật cho doanh nghiệp, thị trường bất động sản đã cho thấy một số cải thiện về nguồn cung. Tuy nhiên, Bộ lưu ý rằng cần thêm thời gian để các cơ chế, chính sách mới đi vào thực tiễn và phát huy tác dụng trong việc cải thiện thị trường.
Nguyên nhân thứ tư: Chuyển dịch dòng tiền do biến động kinh tế
Trong bối cảnh các kênh đầu tư khác như chứng khoán, vàng, và trái phiếu biến động mạnh, người dân và nhà đầu tư chuyển dịch dòng tiền vào bất động sản, coi đây là kênh trú ẩn an toàn. Xu hướng này làm tăng nhu cầu và giá bất động sản, đặc biệt ở các khu vực đô thị lớn, dẫn đến nguồn cung càng trở nên khan hiếm hơn, khi các bất động sản mua để đầu tư không phục vụ nhu cầu ở thực tế.
Biện pháp kiểm soát từ Bộ Xây dựng
Trước tình trạng giá bất động sản tiếp tục leo thang, Bộ Xây dựng đã chỉ đạo các cơ quan chức năng rà soát lại công tác đấu giá quyền sử dụng đất, đảm bảo tính công khai và minh bạch trong quá trình đấu giá. Bộ cũng yêu cầu phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật trong đấu giá, ngăn chặn tình trạng đầu cơ trục lợi và gây bất ổn cho thị trường.
Bên cạnh đó, Bộ kêu gọi tăng cường giám sát hoạt động của các sàn giao dịch, chủ đầu tư và môi giới bất động sản tại các địa phương, nhằm kiểm soát tình trạng “mua đi bán lại” bất động sản nhiều lần để đẩy giá. Bộ nhấn mạnh việc thanh tra, kiểm tra tại các khu vực có hiện tượng giá bất động sản tăng đột biến, xử lý nghiêm các hành vi thổi giá, tạo giá ảo, hoặc đầu cơ thao túng thị trường.
Hướng đến thị trường ổn định và minh bạch
Bộ Xây dựng khuyến nghị các cơ quan chức năng cần đưa ra các biện pháp kiểm soát giá bất động sản phù hợp với thực tế, đảm bảo thị trường phát triển lành mạnh và không gây ảnh hưởng tiêu cực đến người dân cũng như doanh nghiệp. Đồng thời, cần có chính sách hỗ trợ phát triển nguồn cung nhà ở bình dân để phục vụ nhu cầu thực tế của người có thu nhập thấp và trung bình, tạo sự ổn định và bền vững cho thị trường bất động sản.
Báo cáo của Bộ nhấn mạnh rằng, để đạt được mục tiêu ổn định và minh bạch hóa thị trường, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người dân. Điều này sẽ giúp thị trường bất động sản phát triển minh bạch, lành mạnh và đáp ứng nhu cầu thực tế của xã hội, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế bền vững cho đất nước.
